تاریخچه نان در ایران
نان به عنوان مهم‌ترین ماده غذایی با پایه گندم، در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد. کلمه “نان” در فارسی به همین نام شناخته می‌شود و در کتیبه‌های ساسانی قرن سوم نیز به آن اشاره شده است. لواش و بربری از جمله نان‌های ایرانی هستند که یا در ایران اختراع شده‌اند یا توسط همسایگان به ایران آورده شده‌اند. یکی از قدیمی‌ترین نانوایی‌های تهران مربوط به قرن نوزدهم قاجار است که نشان از سابقه طولانی نان‌پزی در ایران دارد.
تنور نان ایرانی و مواد لازم
نان‌های ایرانی از ترکیب ساده‌ای از آرد گندم، جو یا آرد سفید، آب، روغن، نمک و خمیر مخمر تهیه می‌شوند. برخی از نان‌ها با دانه‌های کنجد، سیاه دانه، سبزی‌های خشک یا زیره معطر می‌شوند. نان‌های شیرین ایرانی از افزودن مقداری شکر بهره‌مند می‌شوند. تنورهای نان‌پزی در ایران اغلب از خشت ساخته شده و به تنور معروف هستند. تنورهای نان‌پزی معمولاً در زیرزمین‌های خنک و مرطوب قرار دارند تا خمیر نان به خوبی تخمیر شده و بافت نرم و لطیفی به دست آید.
خوردن نان تازه با جوجه کباب یا کباب کوبیده انتخاب عالی است. اگر نان تازه خریده اید و هوس یک کباب برگ خوشمزه کرده اید خیلی راحت می توانید به کترینگ سلپز سفارش دهید.
انواع نان در ایران
ایران با توجه به گستره وسیع خود، تنوع زیادی در انواع نان دارد. چهار نان پرمصرف در ایران عبارتند از: نان سنگک، بربری، تافتون و لواش. هر یک از این نان‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
- نان سنگک
- توضیحات: نان مسطح با مخمر کامل گندم که به دو نوع معمولی و خاص (با دانه‌های کنجد و خشخاش) تقسیم می‌شود. نان سنگک به دلیل پخت در تنوری با سطح پوشیده از سنگریزه به این نام شناخته می‌شود. سنگک از آنجایی که با آرد کامل تهیه می‌شود، سالم‌ترین و پرطرفدارترین نان ایران به شمار می‌رود.
- طرز تهیه: آرد، آب، نمک و مخمر را مخلوط کرده و خمیر را پهن می‌کنند. سپس روی خمیر دانه‌های کنجد می‌ریزند و در تنور با سنگریزه پخته می‌شود.
- نان بربری
- توضیحات: نان مسطح ایرانی که با مایه گندم تهیه می‌شود و دارای لعاب آردی است. بربری به شکل بیضی بلند است و معمولاً با دانه‌های خشخاش، سیاهدانه یا کنجد پخته می‌شود. این نان اولین بار توسط بربرها، اقلیت قومی بومی شمال شرق ایران که با افغانستان هم مرز است، به تهران آورده شد.
- طرز تهیه: آرد گندم، نمک، شکر، مایه خمیر، روغن و آب مخلوط شده و خمیر پس از استراحت، به شکل بیضی پهن شده و پخته می‌شود.
- نان لواش
- توضیحات: نازک‌ترین نان ایرانی با ضخامت 2 میلی‌متر که به دلیل سبکی و نازکی به صورت بسته‌بندی شده به فروش می‌رسد و به صورت عمده خریداری می‌شود. لواش ایرانی نوعی نان پهن نرم است که در تنور، تنور دوار، دستگاه پخت و پز یا تنور سفالی پخته می‌شود. این نان تقریباً با همه غذاهای ایرانی مصرف می‌شود.
- طرز تهیه: خمیر پهن شده و به شکل مربع در آمده و در تابه یا فر پخته می‌شود.
- نان تافتون
- توضیحات: تافتون یکی از معروف‌ترین نان‌های ایرانی است که شبیه نان بربری است. اما برخلاف بربری، این نان حاوی جوش شیرین نیست. نان تخت ایرانی معروف به نان تافتون اغلب با آرد سبوس‌دار، شیر، تخم‌مرغ و ماست درست می‌شود.
- طرز تهیه: خمیر پهن شده و در تنور یا فر پخته می‌شود.
- نان شیرمال
- توضیحات: شیرمال یک نان تخت سنتی ایرانی است که از شیر، آرد مایدا، مخمر و زعفران تهیه می‌شود. به دلیل رنگ زرد پر جنب و جوش و طعم قدرتمند زعفرانی خود متمایز است.
- طرز تهیه: خمیر با شیر تهیه شده و با زرده تخم‌مرغ مخلوط شده و در فر پخته می‌شود.
بهترین نانوایی‌ها و نان‌های ایرانی را کجا می‌توان یافت؟
ایرانیان بسیاری در سراسر جهان زندگی می‌کنند و در بیشتر شهرهای بزرگ دنیا نانوایی‌های ایرانی مختلفی وجود دارند که انواع نان‌های ایرانی را عرضه می‌کنند. تنها چیزی که نیاز دارید این است که بپرسید یا فقط در گوگل جستجو کنید.
دیگر نان‌های محبوب ایرانی
برخی دیگر از انواع نان‌های رایج ایرانی عبارتند از:
- نان مشهدی
- توضیحات: این نان به دلیل حجم کم و وزن سبکی که دارد برای میان وعده مناسب است. این نان با آرد گندم تهیه می‌شود و از نان‌های سنتی خراسان ایرانی است.
- ویژگی‌ها: تافتون که به طور خاص به «نان مشهدی» معروف است، گاهی اوقات سبزیجات معطری روی آن می‌پاشند.
- نان جو (نان جو)
- توضیحات: با استفاده از آرد حاصل از جو تهیه می‌شود. اگرچه جو در ایران ارزان‌تر از گندم است، اما نان جو بسیار گران‌تر از نان گندم است زیرا نانوایی‌ها فقط مقدار کمی نان جو تولید می‌کنند.
- نان سبزیجات (نان سبزی)
- توضیحات: جعفری، شوید و ترخون اغلب در لیست سبزیجات مورد نیاز برای پخت این نوع نان خاص قرار دارند.
- نان ساندویچ
- توضیحات: شبیه نان باگت است که از آن به عنوان نان ساندویچی استفاده می‌شود.
- نان سیب‌زمینی (نان سیب‌زمینی)
- توضیحات: می‌توانید این نان را به تنهایی به عنوان یک وعده غذایی بخورید.
نام نان ایرانی چیست؟
در ایران بیشترین مصرف نان سنگک، بربری، تافتون و لواش است. نان‌های ایرانی در طعم‌ها، شکل‌ها، اندازه‌ها، بافت‌ها، رنگ‌ها و ترکیبات متنوعی عرضه می‌شوند.
آیا نان سنگک ایرانی است؟
«سنگک» در فارسی به معنای سنگ کوچک است. کنجد روی این نان تخت سنتی ایرانی را می‌پوشاند که در تنور روی بستری از سنگ‌های ریز رودخانه‌ای پخته می‌شود. نان ارتش ایران، معروف به نان سنگک، اولین بار در قرن یازدهم ذکر شد.
لواش ایران است؟
اغلب گفته می‌شود که لواش از ارمنستان سرچشمه گرفته است، با این حال، سایر دانشگاهیان معتقدند ایران به احتمال زیاد این مکان است. به گفته گیل مارکس، مورخ مواد غذایی، معمولا خاورمیانه به عنوان خاستگاه در نظر گرفته می‌شود.
نتیجه‌گیری
نان‌های ایرانی با تنوع و طعم‌های منحصر به فرد خود، بخشی از فرهنگ غنی و تاریخچه کهن ایران را تشکیل می‌دهند. هر نوع نان ایرانی، از نان سنگک و بربری گرفته تا لواش و تافتون، داستانی خاص خود دارد و بخشی از هویت غذایی ایران است. آشنایی با این نان‌ها و طرز تهیه آن‌ها می‌تواند تجربه‌ای لذت‌بخش و دلنشین از فرهنگ ایرانی را برای شما به ارمغان بیاورد.
با بررسی دقیق‌تر هر یک از نان‌های ایرانی و نحوه تهیه آن‌ها، می‌توانیم درک بهتری از این جزء مهم فرهنگ غذایی ایران پیدا کنیم و از طعم و عطر بی‌نظیر آن‌ها لذت ببریم. این نان‌ها نه تنها بخش مهمی از سفره‌های ایرانیان هستند، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و فرهنگ غذایی غنی این سرزمین هستند.
